Tìm hiểu khái niệm sửa chữa nâng cấp tài sản cố định, cách hạch toán kế toán sửa chữa lớn/nhỏ tài sản cố định, sự khác biệt giữa sửa chữa & nâng cấp TSCĐ.

Các hình thức cho thuê tài chính thường dùng tại Việt Nam:

Thứ nhất, hình thức cho thuê tài chính trong nước

Cho thuê tài chính trong nước là việc bên cho thuê tài chính mua lại tài sản từ một nhà cung cấp trong nước và cho thuê lại tài sản theo tiến độ thanh toán trong hợp đồng nhờ thu và được coi là một phương thức cấp tín dụng trung bình. và kinh doanh lâu dài.

Bên thuê sẽ lựa chọn thiết bị, nhà cung cấp và nhà sản xuất đồng thời có thể thỏa thuận giá mua, chế độ bảo hành với nhà cung cấp. Trong thời gian thuê tài chính, quyền sở hữu sẽ thuộc về bên cho thuê và bên thuê sẽ có quyền sử dụng tài sản thuê.

Thứ hai, hình thức cho thuê tài chính nhập khẩu

Cho thuê tài chính nhập khẩu là việc công ty cho thuê tài chính sẽ thay mặt bên thuê đi mua tài sản từ các nước khác và cho bên thuê thuê lại với mức giá khác theo sự thỏa thỏa của các bên và được ký kết trong hợp đồng.

Một số công ty cho thuê tài chính có cả hình thức mở tín dụng thư để nhập khẩu tài sản thuê cho khách hàng nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ không thể thực hiện nghiệp vụ này.

Thứ ba, hình thức cho thuê tài chính mua và cho thuê lại

Đây là hình thức được khá nhiều doanh nghiệp sử dụng, là công ty cho thuê tài chính mua lại tài sản của bên thuê và cho bên thuê lại tài sản với giá theo bên cho thuê. Đây được xem là cách tài trợ vốn để cơ cấu nguồn vốn lại cho doanh nghiệp trung và dài hạn. Bên cạnh đó doanh nghiệp có thể được tài trở đến 90% giá trị còn lại của thiết bị nếu thỏa thuận được bên cho thuê. Với hình thức cho thuê tài chính này sẽ giúp cho doanh nghiệp được linh hoạt trong công tác kinh doanh, cân bằng lại nguồn vốn hoặc tích trữ vốn cho những dự án tiếp theo.

Thứ tư, hình thức cho thuê tài chính cho thuê vận hành

Hình thức cho thuê tài chính cho thuê vận hành là hình thức cho thuê tài sản mà khách hàng có thể thuê để sử dụng tài sản trong một thời gian nhất định và sẽ hoàn trả lại tài sản cho bên cho thuê. Tuy nhiên, chi phí thuê tài sản này sẽ do các bên tự thỏa thuận với nhau mức giá và thời gian cho thuê để đảm bảo quyền lợi của khách hàng.

Hiện nay với nền kinh tế ngày càng cao đã kéo theo doanh nghiệp phải linh động trong hoạt động kinh doanh để phù hợp với tình hình thực tế, đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế. Chính vì vậy mà doanh nghiệp không nhất thiết phải mua tài sản, máy móc, thiết bị để phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh. Vì có những công việc sẽ thực hiện trong một thời gian ngắn chính vì vậy việc mua máy móc, thiết bị sẽ gây tốn chi phí của doanh nghiệp. Thay vào đó doanh nghiệp có thể thuê trang thiết bị, máy móc của những công ty cho thuê tài chính.  Từ đó giúp doanh nghiệp tiết kiệm được chi phí.

Cho thuê tài chính là hoạt động tín dụng trung và dài hạn thông qua việc cho thuê máy móc thiết bị, phương tiện vận chuyển và các động sản khác trên cơ sở hợp đồng cho thuê giữa Bên cho thuê là các tổ chức tín dụng phi ngân hàng và Bên thuê là khách hàng.

Bên cho thuê cam kết mua máy móc thiết bị, phương tiện vận chuyển và các động sản khác theo yêu cầu của Bên thuê và nắm quyền sở hữu đối với các tài sản thuê trong suốt quá trình thuê.

Bên thuê được sử dụng tài sản thuê, thanh toán tiền thuê trong suốt thời hạn thuê đã được hai bên thoả thuận và không được hủy bỏ hợp đồng thuê trước thời hạn. Khi kết thúc thời hạn thuê, Bên thuê được chuyển quyền sở hữu, mua lại hoặc tiếp tục thuê lại tài sản đó theo các điều kiện đã được hai bên thoả thuận.

Lợi ích của việc cho thuê tài chính:

Một loại hình phát triển và được nhiều khách hàng lựa chọn chắc hẳn nó màn lại nhiều lợi ích cho cả hai bên là bên thuê tài chính và bên đi thuê tài chính. Nội dung dưới đây sẽ cho được những lợi ích của việc cho thuê tài chính bạn có thể tham khảo để hiểu hơn về vấn đề cho thuê tài chính.

Thứ nhất, lợi ích đối với người thuê

Mục đích của hoạt động cho thuê tài chính là nhằm giúp người tiêu dùng có kinh phí để hoạt động kinh doanh, chi phí sinh hoạt trong gia đình. Cũng vì thế mà lợi ích của hoạt động cho thuê chính là giúp người thuê có được cơ sở vật chất kỹ thuật, máy móc, thiết bị để sử dụng trong quá trình kinh doanh khi doanh nghiệp không có đủ vốn để tự mua tài sản hoặc thiếu vốn đối ứng trong các hợp đồng. Hoặc trong trường hợp doanh nghiệp không thể huy động được nguồn vốn để đầu tư có sở vật chất, mua hàng hóa tích trữ cho tương lai. Đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp chi trả lương, thưởng cho nhân viên trong thời gian doanh nghiệp khó khăn chưa thể thu hồi vốn từ các khách hàng.

Đối với người dân thì có được chi phí sinh hoạt, trang trải trong cuộc sống khi gặp khó khăn vì công việc không thuận lợi, dịch bệnh không thể đi làm…

Thứ hai, đối với người cho thuê

Bất kỳ một tổ chức cho thuê tài chính nào được thành lập cùng vì mục đích thu lợi nhuận cho doanh nghiệp. Chính vì vậy, hoạt động cho thuê tài chính chính là giúp bên thuê có được nguồn vốn để đảm bảo cuộc sống, hoạt động kinh doanh. Đồng thời đa dạng hóa danh mục sản phẩm, giúp mở rộng quan hệ khách hàng, nâng cao năng lực cạnh tranh, mức độ đảm bảo cao khi người thuê có tái sản để đảm bảo, người cho thuê sẽ trở thành chủ sở hữu của tài sản  cho thuê nên được quyền quản lý và kiểm soát hợp đồng cho thuê. Ngoài ra, mục đích sử dụng vốn được đảm bảo nên tạo tiền để hoàn trả tiền thuê đúng hạn cho hợp đồng cho thuê tài chính, đảm bảo nghĩa vụ của bên thuê.

Thứ ba, lợi ích đối với nền kinh tế

Các doanh nghiệp thiếu vốn kinh doanh có thể lựa chọn hình thức cho thuê tài chính thay vì phải cố gằng huy động vốn từ các nhà đầu tư để có thể mở rộng hoạt động kinh doanh, hoặc mua trang thiết bị phục vụ cho hoạt động kinh doanh. Điều này sẽ tạo điều kiện cho nhiều doanh nghiệp được thành lập với quy mô lớn hơn từ đó góp phần cho nền kinh tế được phát triển và hiện đại hơn.

II. Kế toán sửa chữa nâng cấp tài sản cố định (TSCĐ)

Hoạt động sửa chữa tài sản cố định là hoạt động bảo dưỡng, duy tu, thay thế sửa chữa khi tài sản xuất hiện những hư hỏng trong quá trình hoạt động, nhằm mục đích đưa tài sản cố định về lại trạng thái hoạt động bình thường theo thiết kế ban đầu. Sau khi sửa chữa, bảo dưỡng, tài sản cố định không có sự thay đổi đáng kể về công suất, năng suất; mức tiêu hao nhiên liệu; tính năng hoạt động; thời gian sử dụng. Ví dụ: Trong quá trình hoạt động sản xuất, máy nghiền phấn của Công ty CP Hảo Hảo bị hỏng phần motor dẫn động số hiệu DXLA 3300 công suất 3.000W – hãng sản xuất: Dongxiang Huawei. Công ty đã tiến hành thay thế motor đã bị hỏng bằng một motor mới có các thông số giống như trên. Sau khi thay thế, máy nghiền phấn đã hoạt động bình thường theo công suất thiết kế ban đầu của nhà sản xuất. - Ngày 31/03/2022, công ty TNHH Phúc Hải tiến hành thay dầu máy định kỳ theo lịch bảo dưỡng cho xe ô tô biển kiểm soát 20F1-590.68. - Vào đầu mùa mưa năm 2022, tòa nhà công ty CP MiLite xuất hiện hiện tượng thấm nước trần và nấm mốc tường, công ty tiến hành duy tu chống thấm trần và tường cho tòa nhà. Sau khi duy tu, không làm thay đổi thời gian tính khấu hao của tòa nhà.

➤ Đối với tài sản cố định hữu hình, các chi phí được ghi tăng nguyên giá giúp cải thiện trạng thái hiện tại của tài sản so với trạng thái tiêu chuẩn ban đầu cần đáp ứng các tiêu chuẩn:

➤ Đối với tài sản cố định vô hình, các chi phí được ghi tăng nguyên giá của tài sản phải thỏa mãn hai điều kiện sau:

Ví dụ: - Tháng 9/2020 Công ty TNHH MTV Tân Cương đã có lắp thêm bộ phận sục rửa vật liệu bằng cát biển kết hợp với dung dịch đánh bóng Custa 300 cho máy đánh bóng kim loại hiệu LEKA – Model  X0209. Sau khi lắp đặt bộ phận trên, chi phí hoạt động của máy đã được giảm từ 500.000đ/giờ xuống còn 200.000đ/giờ, chất lượng thành phẩm tăng. => Như vậy, chi phí mua lắp đặt bộ phận mới được ghi tăng nguyên giá của máy đánh bóng kim loại trên. - Ngày 14/02/2022, Công ty CP Phổ Nhĩ đã mua bổ sung phân hệ sản xuất và phân hệ tính giá thành cho phần mềm kế toán Mifa 3000. Sau khi mua bổ sung phân hệ, bộ phận kế toán có thể nhập và theo dõi hoạt động sản xuất của công ty trên phần mềm thay vì ghi chép và theo dõi trên sổ sách vật lý, giảm số biên chế kế toán nội bộ từ 30 người xuống còn 3 người. - Ngày 01/06/2020, công ty TNHH Ô Long mua máy phát điện Tesal - Model T020997, nguyên giá: 2.000.000.000đ, thời gian sử dụng: 5 năm, số tiền trích khấu hao hàng tháng: 33.333.333đ. Sau 2 năm sử dụng, ngày 31/05/2022, công ty TNHH Ô Long hoàn thành việc thay pin cho máy phát điện Tesal - Model T020997, tổng giá trị thay thế là 300.000.000đ. Sau khi thay pin, thời gian sử dụng của máy phát điện Tesal - Model T020997 được đánh giá lại là 7 năm, tăng 2 năm so với thời gian sử dụng ban đầu. Sự thay đổi sau khi nâng cấp tài sản cố định được thể hiện như sau:

➢ Nguyên giá của tài sản cố định sau khi nâng cấp: 2.000.000.000 + 300.000.000 = 2.300.000.000đ; ➢ Giá trị còn lại trên sổ kế toán sau khi nâng cấp: 1.200.000.000 + 300.000.000 = 1.500.000.000đ; ➢ Thời gian sử dụng còn lại: 5 – 2 + 2 = 5 năm; ➢ Mức trích khấu hao trung bình hàng tháng sau khi nâng cấp: 1.500.000.000 / (5*12) = 25.000.000đ.

1.3. Điểm khác biệt giữa sửa chữa tài sản cố định và nâng cấp tài sản cố định

➤ Chi phí sửa chữa thường xuyên tài sản cố định. Kể cả các trường hợp sửa chữa lớn, sau khi kết thúc, nếu đánh giá không giúp tăng năng suất, thời gian sử dụng… (theo yêu cầu của trường hợp nâng cấp tài sản cố định) được đưa trực tiếp hoặc phân bổ dần không quá 3 năm vào chi phí kinh doanh.

➤ Chi phí sửa nâng cấp tài sản cố định được cộng vào nguyên giá của tài sản cố định.

➤ Chi phí sửa chữa tài sản cố định đi thuê, nếu trong hợp đồng thuê tài sản có điều khoản bên thuê chịu trách nhiệm sửa chữa tài sản trong thời gian thuê thì đơn vị hạch toán tương tự chi phí sửa chữa tài sản cố định của công ty.

2.1. Chi phí sửa chữa thường xuyên ➤ Chi phí sửa chữa thường xuyên tài sản cố định và các chi phí sửa chữa lớn không đủ điều kiện tăng nguyên giá được hạch toán vào chi phí trong kỳ:

Nợ TK 627, 641, 642…; Nợ TK 1331 – Thuế GTGT được khấu trừ; Có TK 111, 112, 334, 154…

2.2. Chi phí sửa chữa lớn, nâng cấp đủ điều kiện ghi tăng nguyên giá ➤ Tại thời điểm phát sinh chi phí nâng cấp, cải tạo tài sản cố định, căn cứ vào hóa đơn chứng từ phục vụ công tác sửa chữa, kế toán tập hợp chi phí trên tài khoản 241- Xây dựng cơ bản dở dang:

Nợ TK 2413 – Chi phí sửa chữa, nâng cấp chưa bao gồm thuế GTGT; Nợ TK 1331 – Thuế GTGT được khấu trừ; Có TK 111, 112, 152, 331…

➤ Sau khi nghiệm thu hoàn thành công việc:

- Nếu sửa chữa lớn đủ điều kiện ghi tăng nguyên giá, kế toán ghi tăng TSCĐ:   Nợ TK 211 – Nguyên giá tăng từ hoạt động nâng cấp;   Có TK 2413 – Chi phí sửa chữa tập hợp cho tài sản đủ điều kiện tăng nguyên giá. - Nếu sửa chữa lớn không đủ điều kiện tăng nguyên giá:   Hạch toán tại thời điểm hoàn thành nâng cấp, cải tạo tài sản cố định:   Nợ TK 242, 627, 641, 642…   Có TK 2413

2.3. Chi phí sửa chữa định kỳ có trích trước theo kế hoạch Điều 7 Thông tư 45/2013/TT-BTC quy định: Đơn vị được trích trước chi phí sửa chữa trong trường hợp tài sản cố định có phát sinh chi phí sửa chữa đều đặn định kỳ trong quá trình sử dụng. Trong trường hợp chi phí thực chi sửa chữa tài sản cố định nhỏ hơn số đã trích, đơn vị hạch toán giảm chi phí kinh doanh trong kỳ phần chênh lệch giữa chi phí thực chi và số đã trích. Nếu chi phí thực chi sửa chữa tài sản cố định lớn hơn số đã trích, đơn vị tính phần chênh lệch thêm này vào chi phí hợp lý trong kỳ. ➤ Hạch toán tại thời điểm trích trước theo dự toán, kế toán hạch toán vào chi phí trong kỳ:

Nợ TK 627, 641, 642… – Chi phí bảo dưỡng dự kiến; Có TK 352 – Chi phí dự phòng phải trả.

➤ Hạch toán tại thời điểm sửa chữa định kỳ:

Nợ TK 352; Nợ TK 627, 641, 642… (Chênh lệch do chi thực tế cao hơn trích trước); Nợ TK 1331; Có TK 111, 112, 334, 154…; Có TK 627, 641, 642 (Chênh lệch do chi thực tế thấp hơn trích trước).

Ví dụ: Ngày 10/09/2020, Công ty TNHH Comat phát sinh mua và đưa vào sử dụng Máy quang khắc tia cực tím ASML 3000. Yêu cầu kỹ thuật của máy cần thay vật tư bảo dưỡng mắt kính quang học và bộ phát tia cực tím sau mỗi 6 tháng hoạt động với chi phí dự kiến theo báo giá của hãng là 90.000.000đ/lần. - Ngày 31/12/2020, công ty tiến hành trích trước chi phí bảo dưỡng 45.000.000đ cho chi phí bảo dưỡng năm 2020; - Ngày 15/3/2021, công ty tiến hành bảo dưỡng lần đầu, tổng chi phí thực tế phát sinh là 92.000.000đ. Thuế VAT 10%; - Thời điểm 31/12/2020 công ty trích trước chi phí sửa chữa:

Nợ TK 154: 45.000.000; Có TK 352: 45.000.000.

Nợ TK 352: 45.000.000; Nợ TK 154: 47.000.000; Nợ TK 1331: 9.200.000; Có TK 331: 101.200.000I.

1. Những việc cần làm của kế toán sau khi hoàn thành nâng cấp, cải tạo tài sản cố định?

Kế toán cần hạch toán bút toán ghi tăng nguyên giá nâng cấp, cải tạo tài sản cố định. Ngoài ra, kế toán cũng cần nắm được các thay đổi về công suất, thời gian sử dụng, chi phí hoạt động… để điều chỉnh lại sổ sách có liên quan và hạch toán chính xác các bút toán có liên quan đến tài sản cố định được nâng cấp, cải tạo phát sinh trong tương lai.

2. Tiêu chí nào để phân biệt chi phí sửa tài sản cố định và chi phí nâng cấp, cải tạo tài sản cố định?

Để phân biệt chi phí sửa chữa tài sản cố định và chi phí nâng cấp, cải tạo tài sản cố định, cần đánh giá sự thay đổi về các chỉ tiêu: Công suất hoạt động, mức tiêu hao nhiên liệu, thời gian sử dụng còn lại, chi phí hoạt động của tài sản cố định trước sau thời điểm phát sinh chi phí. Nếu có sự thay đổi thì đó là chi phí nâng cấp, cải tạo tài sản cố định.

3. Chi phí thuê đất dài hạn 50 năm giá trị 20 tỷ, đã trả tiền trước cho thời gian thuê có được hạch toán là tài sản cố định không?

Điều 4 Thông tư số 96/2015/TT-BTC ngày 22/06/2015 quy định: “Quyền sử dụng đất lâu dài không được trích khấu hao và phân bổ vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế; Quyền sử dụng đất có thời hạn nếu có đầy đủ hóa đơn chứng từ và thực hiện đúng các thủ tục theo quy định của pháp luật, có tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh thì được phân bổ dần vào chi phí được trừ theo thời hạn được phép sử dụng đất ghi trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (bao gồm cả trường hợp dừng hoạt động để sửa chữa, đầu tư xây dựng mới).” => Như vậy, công ty trả tiền thuê đất một lần cho toàn bộ thời gian thuê thì Công ty được phân bổ dần tiền thuê đất vào chi phí kinh doanh theo số năm thuê đất nếu đáp ứng đầy đủ điều kiện tại Điều 4 Thông tư số 96/2015/TT-BTC (Công văn tham khảo số: 85722/CT-TTHT).

Cho thuê tài chính là hoạt động kinh doanh của một số công ty hay ngân hàng. Những công ty hay ngân hàng này sẽ mua những tài sản có giá trị như máy bay, móc móc, nhà xưởng, thiết kế sản xuất kinh doanh…và giữ quyền sở hữu của những tài sản đó. Sau đó sẽ sử dụng những tài sản mua được đó cho những khách hàng có nhu cầu thuê lại để kinh doanh. Mức giá cho thuê và một số điều kiện sẽ được hợp đồng cho hai bên ký. Hoạt động này được gọi là cho thuê tài chính.

Hoạt động cho thuê tài chính là hoạt động khá phổ biến hiện nay, nó giúp cho những cá nhân không có khả năng mua những tài sản đó có thể thuê lại để hoạt động sản xuất kinh doanh có lời. Hoạt động cho thuê tài chính này cả bên cho thuê và người thuê tài chính đều có lợi.

Cho thuê tài chính được dịch sang tiếng Anh như sau: Financial leasing