Di Cư Bất Hợp Pháp Ở Việt Nam

Các nhóm buôn người thường nói với người di cư rằng việc sang Anh rất đơn giản và an toàn. Tuy nhiên trong thực tế người di cư phải đối diện với nhiều rủi ro trên đường đi như các nguy cơ bị thương tật, lạm dụng hoặc bóc lột. Hành trình không chỉ đắt đỏ mà còn rất nguy hiểm. Đã có nhiều đàn ông, phụ nữ và trẻ em bị thiệt mạng trong quá trình tìm cách đến Anh bằng đường biển hoặc bằng xe tải. .

Chính phủ Anh và các nước Châu Âu phối hợp ngăn chặn nhập cư vào Anh bất hợp pháp

Chính phủ Anh, Pháp và Bỉ đang phối hợp chặt chẽ trong việc phòng chống người nhập cư bất hợp pháp sang Anh. Trong năm 2021, chính phủ Pháp và Anh đã ngăn chặn hơn 23.000 lượt người có ý định sang Anh bất hợp pháp.

Các biện pháp các chính phủ sử dụng nhằm ngăn chặn người sang Anh bất hợp pháp bao gồm

Afghan Citizens Resettlement Scheme (Chương trình tái định cư cho công dân Afghanistan)

Chương trình tái định cư cho công dân Afghanistan bắt đầu từ ngày 06/01, cung cấp một lộ trình an toàn, hợp pháp để tái định cư ở Anh cho phụ nữ, trẻ em và các đối tượng khác, với tổng số lên đến 20.000 người.

Bạn không thể trực tiếp nộp đơn xin theo chương trình này mà phải được xem xét qua một quy trình giới thiệu. Thông tin khác về thủ tục này hiện có tại trang hướng dẫn về chương trình tái định cư cho công dân Afghanistan.

Các cách thức vào Anh an toàn và hợp pháp

Có nhiều con đường an toàn và hợp pháp để vào Anh. Các nhóm buôn người không thể đảm bảo bạn sẽ an toàn hoặc bạn có thể được phép ở lại Anh hợp pháp. Hãy tìm hiểu thêm về các phương án an toàn hơn dưới đây.

Bạn phải xin tị nạn ở quốc gia an toàn đầu tiên mà bạn đến. Bạn cần liên hệ với chính quyền nơi bạn đến để tìm hiểu về quy trình xét duyệt tị nạn. Cần liên hệ nhà chức trách tại quốc gia bạn đang ở để biết thông tin về thủ tục tị nạn.

Lộ trình an toàn hợp pháp để nhập cảnh vào nước Anh bao gồm:

Bạn có thể nộp hồ sơ xin thị thực vào Anh làm việc, học tập hoặc đoàn tụ gia đình.

Tùy theo hoàn cảnh cụ thể, bạn có thể lựa chọn loại thị thực phù hợp

Refugee Family Reunion (Đoàn tụ gia đình người tị nạn)

Ngoài các chương trình tái định cư người tị nạn, nước Anh đã cấp hơn 29.000 thị thực theo diện Đoàn tụ gia đình người tị nạn trong 5 năm qua.

Nếu bạn bị tách khỏi bạn đời hoặc cha mẹ khi buộc phải rời nước mình, bạn có thể nộp đơn đoàn tụ gia đình tại Anh.

Chuyển đến Anh nếu bạn từ Ukraine

Nước Anh đã ban hành một trong những chính sách cấp thị thực nhanh nhất và lớn nhất trong lịch sử để hỗ trợ những người đang tránh xung đột tại Ukraine. Bạn cần nộp đơn trực tuyến để được vào Anh trước khi đi.

Nếu bạn có quốc tịch Ukraine và có thân nhân đã định cư tại Anh, bạn có thể xin visa miễn phí theo diện Ukraine Family Scheme (Đoàn tụ gia đình cho người Ukraine).

Nếu bạn có quốc tịch Ukraine nhưng không có thân nhân định cư tại Anh, hãy nộp đơn xin visa miễn phí theo chương trình Ukraine Sponsorship Scheme (Chương trình bảo lãnh Ukraine) (còn được gọi là “Homes for Ukraine” (Chương trình Nhà cho người Ukraine).

Số liệu tại một hội thảo mới đây do Trung tâm Lao động ngoài nước, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội công bố cho thấy, 9 tháng năm 2023, tỷ lệ lao động Việt Nam cư trú bất hợp pháp là 34,5%, trong khi tỉ lệ cam kết với phía Hàn Quốc là 28%.

Các địa phương ghi nhận tỉ lệ cao, từ 33%-37% có Hải Dương, Lạng Sơn, Nam Định, Vĩnh Phúc.

Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, đến nay tổng số lao động Việt Nam đang làm việc ở các thị trường là 712.607 người, trong đó có 46.677 lao động vi phạm hợp đồng và cư trú bất hợp pháp, chiếm tỉ lệ 6%.

Trong số các thị trường có lao động Việt Nam bỏ trốn ra ngoài làm việc bất hợp pháp thì Hàn Quốc và Nhật Bản là nhiều nhất. Các cơ quan chức năng của Việt Nam đã làm việc nhiều lần với nước bạn để giải quyết hiện trạng này. Chính phủ hai quốc gia trên cũng đưa ra nhiều giải pháp, vừa có tính nhân đạo vừa nghiêm minh để số lao động bỏ trốn tự giác ra trình diện, đưa họ trở lại Việt Nam.

Với Hàn Quốc, cơ quan chức năng Việt Nam và nước bạn đã đưa ra nhiều biện pháp để giảm tỉ lệ lao động bỏ trốn. Cụ thể, phía Việt Nam yêu cầu lao động ký quỹ 100 triệu đồng; ngừng đi làm việc tại nước ngoài 2-5 năm; hạn chế thi năng lực tiếng Hàn. Phía Hàn Quốc quy định chủ doanh nghiệp nếu dùng lao động nước ngoài cư trú bất hợp pháp sẽ bị hạn chế tuyển dụng trong 3 năm; lao động vi phạm có thể bị phạt tù hoặc phạt tiền 30 triệu won. Hàn Quốc đồng thời xem xét lại hạn ngạch tuyển dụng năm tiếp theo cho quốc gia có nhiều lao động trốn ra ngoài làm việc...

Nỗ lực của hai bên giúp giảm thiểu một phần tình trạng lao động bỏ trốn ra ngoài làm việc bất hợp pháp, song tỉ lệ hiện nay vẫn ở mức cao hơn cam kết với Hàn Quốc. Hệ lụy của tình trạng này là đã rõ: Không chỉ người bỏ trốn bị các hình thức xử lý của nước sở tại, tình trạng việc làm bất hợp pháp là có thể có thu nhập cao song bấp bênh quyền lợi và khi xảy ra các sự cố sẽ khó bảo đảm các quyền lợi, thiếu đi sự bảo vệ từ cộng đồng, doanh nghiệp, cơ quan hữu trách.

Mặt khác, chính người bỏ trốn đã làm cho các cam kết giữa hai bên bị vi phạm, những người đáng lẽ sẽ tiếp tục qua nước bạn làm việc sẽ bị mất đi cơ hội đi làm việc ở nước ngoài để có thu nhập nuôi sống bản thân và gia đình, học được kinh nghiệm, ngoại ngữ và dành dụm được ít vốn liếng để khởi nghiệp, lập thân… Hơn nữa, hành vi vi phạm của họ cũng làm ảnh hưởng đến thể diện quốc gia, tạo ra dư luận, đánh giá không tốt về tính tổ chức, kỷ luật của một bộ phận lao động Việt Nam…

Điều gì xảy ra nếu bạn đến Anh  từ một quốc gia an toàn

Nếu bạn sang Anh thành công, bạn cũng có thể không được ở lại. Nếu bạn sang Anh từ một nước an toàn và nộp hồ sơ xin tị nạn, hồ sơ của bạn có thể không được xem xét.

Quy trình xét tị nạn của Anh không ưu thế hơn quy trình xét tị nạn của các nước Châu Âu khác và bạn phải xin tị nạn tại nơi đầu tiên đặt chân đến.

Nếu bạn đến được nước Anh, thực tế có thể khác với những gì bạn nghĩ trước đó, ví dụ:

Kể từ ngày 01/01/2022, bạn sẽ bị xét chuyển sang Rwanda nếu bạn nhập cảnh vào Anh bất hợp pháp và đã đi qua hoặc có liên hệ  với một quốc gia an toàn khác.

Hồ sơ xin tị nạn của những người được đưa sang Rwanda sẽ được xét duyệt tại đó. Rwanda sẽ chịu trách nhiệm về những người này..

Trong trường hợp hồ sơ bị từ chối, những người này có thể lựa chọn ở lại Rwanda hoặc trở về nước – họ không thể trở lại Anh cho đến khi có kết quả xét duyệt của Rwanda.

Số lượng người được đưa sang Rwanda sẽ không hạn chế.

Nước Anh cũng đang áp dụng các hình phạt ngày càng cứng rắn và áp dụng những luật hình sự mới đối với người nhập cảnh vào Anh bất hợp pháp. Khi bạn chủ ý đến Anh mà không qua thủ tục nhập cảnh hợp lệ theo yêu cầu thì có nghĩa là bạn phạm tội hình sự. Bạn có thể bị kết án đến 4 năm tù và bị chuyển đến một quốc gia an toàn khác nếu bạn nhập cảnh bất hợp pháp.

Nếu bạn bị phát hiện tiếp tay cho đường dây buôn người, ví dụ lái thuyền hoặc giúp  trả tiền cho nhóm buôn người, Chính phủ Anh có thể truy tố bạn. Bạn có thể bị kết án tù trước khi được chuyển đến một quốc gia an toàn.

Chính phủ Anh mới ban hành các hình phạt cứng rắn hơn đối với các nhóm buôn người với án tù cao nhất là chung thân. Báo cáo an toàn và ẩn danh về tội phạm di cư, bao gồm đường dây buôn người.